به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، پیشرانه‌‌های درون‌سوز تا زمان رسیدن به دمای استاندارد و ایده‌آل ناخواسته دچار خام‌سوزی هستند چرا‌که با وجود رعایت کامل تمام فاکتورهای لازم برای احتراق کامل در پیشرانه‌های نوین امروزی، همچنان ‌هنگام سرد‌بودن پیشرانه خام‌سوزی پدیده‌ای غیر‌قابل اجتناب است. هرچند با افزایش دمای پیشرانه به نقطه ایده‌آل خام‌سوزی به شدت کاهش یافته و یا به طور کامل رفع می‌شود اما مشکل اینجاست که هربار با روشن شدن فن سیستم خنک‌کاری خودرو دمای پیشرانه اندکی کاهش می‌یابد و از سوی دیگر خودرویی که در مسافت‌های کوتاه و درون ترافیک تردد می‌کند هرگز نمی‌تواند به دمای مناسب احتراق کامل دست یابد و احتراق ناقص نیز خام سوزی و در نتیجه دوده گرفتن قطعات درونی پیشرانه را با خود به همراه دارد. با این تفاسیر می‌توان حدس زد که بیشتر خودروهای درون‌شهری که در مسافت‌های کوتاه و در طی ترافیک استفاده می‌شوند تنها در مدت زمان اندکی دچار دوده‌زدگی پیشرانه می‌شوند. جالب آنکه در این میان بر اساس تحقیقات مشخص شده است که خودروهای ‌هایبرید که به دلیل اتکا به نیروی الکتریسیته پیشرانه درون‌سوز آنها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، در کنار خودروهای کم‌مصرف شهری به مراتب سریع‌تر و در مقاطع شدید‌تری به پدیده دوده‌گرفتگی و به اصطلاح کربن‌زدگی دچار می‌شوند که در میان آنها تویوتا پریوس بسیار مشهور به این پدیده است.

تیون‌آپ ایتالیایی‌ چیست و چرا؟
تیون‌آپ ایتالیایی واژه مصطلحی است که ابتدا از سوی مکانیک‌های خبره کمپانی فراری بر سر زبان‌ها افتاد. مالکان فراری از ترس هزینه‌های سرسام‌آور سرویس و خدمات فراری برای اینکه خودرو خود را از هر آسیبی حفظ کنند از فشار آوردن به آنها خودداری کرده و در بازه‌های کوتاه با آنها به آرامی رانندگی می‌کردند. از این رو پیشرانه به سرعت دچار کربن‌زدگی در سیلندر، سر پیستون‌ها و شمع‌ها و سیستم سوپاپ دود و مسیر آن می‌شود که نتیجه آن برهم خوردن نسبت تراکم و در نتیجه افت عملکرد و ریپ زدن و یا به صورت کلی همان تنبلی پیشرانه می‌شود. اینجاست که مکانیک‌های فراری برای رفع این مشکل به عنوان بخشی از سرویس استاندارد خودرو را پس از رسیدن به دمای ایده‌آل چند دور تحت فشار زیاد و دور و سرعت بالا در پیست می‌راندند. در این حالت افزایش شدید دمای درونی پیشرانه در محفظه احتراق موجب سوختن دوده‌‌ چسبیده به درون جداره‌‌های سیلندر و خروج همه آنها از پیشرانه از طریق مسیر اگزوز و حل شدن بخشی از آن در روغن موتور است.
تعریف تیون‌آپ ایتالیایی امروز نیز به همین منوال است اما برای آن اصول معین‌تری را تبیین کرده‌اند. به این ترتیب که ابتدا در باک خودرو مکمل سوخت و یا شوینده مسیر سوخت‌رسانی اضافه می‌کنند. سپس با رسیدن پیشرانه به دمای ایده‌آل در حدود 10 دقیقه بین 10 تا 20 کیلومتر خودرو را در دنده سنگین و در سربالایی و یا با ظرفیت کامل سرنشینان تحت حداکثر توان پیشرانه در نزدیکی خط قرمز دور موتور قرار می‌دهند. این کار که به تعداد 3 یا 6 بار در هر وعده تیون‌آپ ایتالیایی انجام می‌گیرد، باعث افزایش شدید دمای درونی محفظه احتراق پیشرانه شده و حجم گسترده‌ای از کربن‌های چسبیده به محفظه احتراق را سوزانده و با خود از مسیر اگزوز به بیرون می‌راند اما با این حال کمی از این دوده به مسیر روغن راه یافته و با روغن موتور ترکیب می‌شود. از این رو معمولا تیون‌آپ ایتالیایی را درست پیش از موعد تعویض روغن و سرویس دوره‌ای خودرو انجام می‌د‌هند که پس از آن روغن دوده‌زده را به سرعت تعویض کنند و سایر قسمت‌های حیاتی خودرو چون سیستم خنک‌کننده و بخش‌های فنی تحت فشار را نیز بررسی کنند.

کاربرد
اگر به‌طور منظم و وسواسی به رسیدگی فنی خودرو خود اهمیت دهید و استفاده از روغن موتور مرغوب را سرلوحه قرار داده و همچنین رانندگی صحیح را صرفا در رانندگی آرام با سرعت پایین و فشار کم خلاصه نکنید، به احتمال زیاد به تیون‌آپ ایتالیایی احتیاجی نخواهید یافت اما با توجه به زندگی روزمره ماشینی در شهر‌های بزرگ امروزی نیاز به تیون‌آپ ایتالیایی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد و این کار صرفا از نیاز شما به سرویس‌های سنگین و بروز ایراد‌های درونی پیشرانه در دراز‌مدت پیشگیری می‌کند. در حقیقت تحت فشار تیون‌آپ ایتالیایی قرار دادن پیشرانه به ازای هر 20 تا 40 هزار کیلومتر طی مسافت بسیار به‌صرفه‌تر و منطقی‌تر از بازکردن پیشرانه برای انجام تعمیرات درونی حاصل از دوده‌زدگی در دراز‌مدت است. از این رو رعایت حفظ و نگهداری پیشرانه در کنار اجرای تیون‌آپ ایتالیایی منظم می‌تواند پیشرانه سالمی را به همراه داشته باشد. از طرفی دیگر در خودروهای دیزلی اجرای تیون‌آپ ایتالیایی برای از بین بردن دوده‌ها به منظور عبور راحت‌تر خودرو از تست‌های معاینه فنی توصیه می‌شود.

شرایط
پیش از آنکه خودرو خود را تحت فشار تیون‌آپ ایتالیایی ویران کنید به دقت به شرایط مورد نیاز برای انجام این کار گوش فرا دهید. انجام تیون‌آپ ایتالیایی کاری بسیار ساده و بی‌هزینه است و هر کسی می‌تواند با کمی دقت آن را انجام دهد. اما اگر به برخی از شرایط مورد نیاز برای انجام تیون‌آپ ایتالیایی دقت نکنید، نتیجه کار می‌تواند ویرانگر باشد. تیون‌آپ ایتالیایی بیشتر روی خودروهایی انجام می‌شود که طول عمر نسبتا پایین دارند و یا درصورت مسن بودن در شرایط خوبی نگهداری شده باشند. آنچه در اجرای تیون‌آپ ایتالیایی بسیار مهم است توجه و اطمینان خاطر از سلامت دو سیستم حیاتی روانکاری و خنک‌کاری پیشرانه است. از آنجایی که در تیون‌آپ ایتالیایی پیشرانه تحت فشار بسیار زیادی قرار می‌گیرد خرابی هر یک از این دو سیستم و بخصوص سیستم روانکاری ‌هنگام انجام تیون‌آپ ایتالیایی می‌تواند به سرعت ‌نتایج ویرانگری چون بی‌روغن ماندن و یا داغ کردن پیشرانه و در نتیجه آن گیرپاژ کردن و یا سوختن قطعات متحرک را به دنبال داشته باشد که هزینه تعمیرات را به چندین میلیون تومان خواهد کشاند. از این رو خودرویی که قرار است تحت تیون‌آپ ایتالیایی قرار بگیرد باید از سلامت نسبی برخوردار باشد تا از تحمل 10 دقیقه فشار ماکزیمم برآید.