عصر خودرو- برخلاف اکثر بازارهای جهان که در آن خودرو یک کالای مصرفی به‌حساب می‌آید و با بالا رفتن عمرش، قیمتش کاهش پیدا می‌کند، در بازار ما همیشه به خودرو به دید یک کالای ارزشمند نگاه شده و بعضاً از این وسیله برای سرمایه‌گذاری به جهت انتفاع و سودآوری استفاده می‌کنند.
به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» ، این تفاوت دیدگاه در کنار عدم وجود قانونی مشخص برای قیمت‌گذاری درست خودروهای دست‌دوم، عوامل اصلی آشفتگی بازار خودرو هستند؛ و اما وقتی قانون مشخصی برای قیمت‌گذاری وجود نداشته باشد، بخش اعظمی از یک معامله به توافق طرفین برمی‌گردد. شاید در ظاهر این مسأله خیلی ساده به نظر بیاید ولی در عمل باعث می‌شود تا هرکس که در این کار تجربه بیشتری دارد و اصطلاحاً راه و چاه را بهتر بلد است، از یک معامله سود بیشتری ببرد و طرف دیگر که شاید حتی برای اولین بار است که یک خودرو دست‌دوم را معامله می‌کند متضرر شود. نکته اصلی این بحث اینجاست که این تخلفات ناشی از عدم وجود قانون، صرفاً به قیمت‌گذاری ختم نمی‌شوند. در بعضی موارد افراد سودجو برای اینکه بتوانند از یک معامله چند بار سود ببرند، با در نظر داشتن چارچوب‌های قانونی و پیدا کردن راه درروها اقدام به کلاه‌برداری‌هایی می‌کنند که اگر طرف قابل با هوشیاری رفتار نکند و صرفاً بر پایه اعتماد جلو برود ممکن است متحمل ضرر و زیان سنگین مالی و بعضاً گرفتاری‌های قانونی شود که حل آن هزینه مالی و روانی بسیار بالایی را دربر خواهد داشت. برای این منظور به چند مورد از فاکتورهایی که برای خریدوفروش خودرو در بازار دست‌دوم باید به آن توجه داشته باشید اشاره می‌کنیم.
برگه سبز یا کارت ماشین؛ سند خودرو نیست!
برای پیدا کردن درک درست از تفاوت این دو، باید ابتدا قانون را درست بشناسیم. خودرویی که شما سوار می‌شوید دارای یک پلاک انتظامی است که توسط مراکز شماره‌گذاری زیر نظر پلیس راهور بر روی خودرو نصب می‌شود. سندیت این پلاک که به نام فرد ثبت می‌شود با برگه‌ای موسوم به برگه سبز خودرو اثبات می‌شود. پس بنابراین وقتی نیروی انتظامی (نیروهای کلانتری، راهور، آگاهی، امنیت) قصد کنترل یک خودرو را داشته باشند، آن را از روی پلاکی که در مرکز مورد تائید خودشان روی خودرو نصب‌شده شناسایی می‌کنند و شما برای احراز هویت خود باید کارت خودرو و برگه سبز را به آن‌ها ارائه دهید؛ اما وقتی کار شما به هر دلیلی به قوه قضاییه ارجاع داده شود، سیستم قضایی برای اینکه شمارا به‌عنوان مالک خودرو بشناسد از شما تقاضای ارائه سند خودرو را خواهد کرد. مسئله‌ای که بسیاری از خریداران خودرو در ایران از آن مطلع نیستند و یا آن را چندان جدی نمی‌گیرند. وقتی خودرو خریداری می‌کنید، پروسه تغییر مالکیت آن باید در ابتدا دریکی از مراکز تعویض پلاک و با فک کردن پلاک قبلی و نصب پلاک جدید به نام مالک جدید انجام شود و پس‌ازآن باید دریکی از مراکز ثبت، سند اصلی خودرو به نام فرد خریدار زده شود تا مالکیت خودرو ازنظر نیروی انتظامی و دستگاه قضایی به‌صورت کامل از فرد فروشنده به فرد خریدار منتقل شود. درصورتی‌که هر یک از این دو فاکتور را به نحوی پشت گوش بی اندازید، در صورت بروز هرگونه مشکل احتمالی مانند کلاهبرداری، تصادف، موارد منکراتی، عدم تطبیق شماره موتور و شاسی با سند و کارت و بسیاری موارد دیگر، با مشکلاتی مواجه خواهید شد که شاید تا قبل از آن اصلاً از وجودشان مطلع نبوده‌اید. پس توصیه می‌شود وقتی یک خودرو را خریداری می‌کنید در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای شماره‌گذاری و تغییر نام در سند اصلی اقدام کنید.
کنترل صحت شماره‌ها
اصلی‌ترین وسیله شناسایی یک خودرو پلاک آن است که در بالا در مورد آن صحبت شد اما به‌جز پلاک؛ شاسی، موتور، گیربکس و بسیاری از ادوات فنی خودرو هم دارای شماره هستند. وقتی خودرویی به سرقت می‌رود اگر فرد به‌سرعت طرح شکایت کند و شماره موتور و شاسی را در اختیار پلیس قرار دهد، سیستم انتظامی با استعلام از سازنده خودرو می‌تواند شماره درج‌شده روی هریک از ادوات فنی را دریافت و برای پیگیری آن اقدام کند. درنتیجه شماره‌های نصب‌شده روی موتور و شاسی از اهمیت بالایی برخوردارند. هرچند که در مراکز تعویض پلاک درست قبل از صدور برگه سبز تمامی اعداد درج‌شده در کارت خودرو و برگه سبز با مندرجات حک‌شده روی بدنه موتور و شاسی خودرو تطبیق داده می‌شود اما لازم است خود فرد هم به‌عنوان خریدار در این خصوص دقت داشته و این اعداد را کنترل دهد زیرا در صورت وقوع هرگونه مشکل در ثبت سند، طرفین معامله متضرر خواهند شد. در ضمن تا حد امکان سعی کنید از تعویض پلاک به‌صورت وکالتی پرهیز کنید زیرا در صورت عدم مطابقت اعداد موتور و سند، شما به‌عنوان فرد خاطی مورد بازخواست قانون قرار خواهید گرفت و برابر دستور قضایی برای انجام تحقیقات و سیر مراحل قانونی به‌منظور تشخیص عمدی یا سهوی بودن این اتفاق در اختیار اداره آگاهی قرار خواهید گرفت ولی اگر مالک اولیه خودرو همراه شما باشد، وی به‌عنوان مالک شناخته‌شده و تمام این تبعات متوجه او خواهد شد.
پرداخت پول قبل، حین و بعد از معامله
زمانی که می‌خواهید خودرویی را به‌صورت دست‌دوم خریداری کنید، عموماً مالک برای حصول اطمینان از اینکه شما واقعاً خریدار هستید و نمی‌خواهید وقتش را بگیرید، درخواست مبلغی به‌عنوان بیعانه می‌کند. برای پرداخت این مبلغ که استاندارد آن بر طبق عرف حدود 20 تا 25 درصد قیمت خودرو است باید حتماً در ساعت اداری به یکی از دفاتر ثبت مراجعه و با عقد قرارداد خودرو موردنظر را قولنامه کنید. این قولنامه که در آن تمامی شرایط (اعم از مبلغ پرداختی، قیمت کلی، زمان پرداخت‌های بعدی، تحویل یا عدم تحویل خودرو به خریدار، کیلومتر دقیق، شرایط گارانتی و خدمات پس از فروش، بازدید و اعلام صحت و سلامت خودرو ازنظر فنی و بدنه توسط کارشناس معتمد، حداکثر فرصت تعیین‌شده برای تغییر نام سند و شماره‌گذاری) قید شده است باید حتماً در دفتر ثبت و با حضور دو شاهد برای هر طرف معامله انجام گیرد تا در صورت وجود هرگونه مشکل ازنظر قضایی واجد شرایط رسیدگی باشد. در غیر این صورت اگر قولنامه به‌صورت دستی و با رضایت طرفین و بدون حضور در دفتر ثبت منعقد شود، در صورت وجود مشکل به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان به آن استناد کرد. پس توصیه می‌شود اگر مبلغ نهایی خودرو بالا است و یا شما نمی‌خواهید فرصت خرید آن را از دست دهید، به یک دفتر ثبت مراجعه و به‌صورت کاملاً رسمی قولنامه بنویسید.
پرهیز از رفاقت در معامله
قوانین حقوقی در خصوص نقل‌وانتقال به‌گونه‌ای تنظیم‌شده‌اند که در آنجایی برای رفاقت تعریف‌نشده است. وقتی می‌خواهید معامله کنید، شما و طرف مقابلتان دو طرف یک قرارداد هستید، حال ممکن است در دنیای بیرون از این قرارداد باهم برادر، دوست یا دشمن باشید. نمونه‌های بسیاری وجود دارد که در معامله‌های کاملاً دوستانه، یکی از طرفین از انجام هریک از مفاد قرارداد سر باز زده و با ایجاد جو دوستانه و رفاقت مسیر معامله را به سمت یک کلاهبرداری منحرف کرده است. راه درست برای جلوگیری از وقوع چنین اتفاقی این است که حتی اگر با برادر یا دوست صمیمی خود معامله می‌کنید هیچ‌گاه از چارچوب قانون خارج نشده و هیچ‌یک از ریزه‌کاری‌ها را فراموش نکنید زیرا در صورت اختلاف، در قانون هیچ ماده یا تبصره‌ای برای رفاقت تعریف‌نشده است!
حتماً قبل از خرید به کارشناس مراجعه کنید
عدم وجود معیار مشخص در قیمت‌گذاری خودرو مسئله‌ای است که در بالا هم به نقص در آن اشاره شد. به‌عنوان‌مثال یک خودرو سمند مدل 94 با کارکرد 50 هزار کیلومتر و باوجود چند لکه رنگ و صافکاری ممکن است ازنظر شما 30 میلیون و ازنظر فروشنده 100 میلیون تومان قیمت داشته باشد. اینجاست که عدم وجود معیار قانونی مشخص در قیمت‌گذاری خود را نشان می‌دهد. در این حالت بهترین روش این است که به همراه خودرو موردنظر به یک کارشناس معتمد مراجعه و درخواست کنید تا از خودرو بازدید کنید. وی بعد از بررسی، یک عدد مشخص را به شما اعلام می‌کند که بر اساس معیارهای عرفی تعریف شده است. اگر مبلغ موردنظر موردقبول شما و فروشنده بود، به سراغ بقیه داستان معامله بروید و اگر بر سر این قیمت اختلاف داشتید قطعاً معامله نکنید زیرا دیدگاه قانون رسیدگی به شکایات مادهای نسبت به مفهوم گران‌فروشی یا ارزان‌فروشی خودرو دست‌دوم با دیدگاه خریدار و فروشنده متفاوت است، پس اگر بعد از معامله متوجه شوید که خودروتان را بیش از قیمت واقعی‌اش خریداری کرده‌اید دیگر راه برای طرح شکایت و احقاق حق هموار نخواهد بود و برای اثبات این ساله باید وقت و انرژی زیادی را صرف کنید که هزینه آن ممکن از مبلغی که در معامله ضرر کرده‌اید هم فراتر برود.
روزبه نوروزیان
