به گزارش پایگاه خبری «عصر خودرو»، صنعت خودرو ایران با وضع تحریم های سنگین دوران سختی را طی 3 سال گذشته پشت سر گذاشته و ضمن تمرکز روی بومی‌سازی قطعات تلاش کرده تا با وجود خروج شرکای خارجی تیراژ تولید را در پاسخ به نیاز های بازار افزایش دهد و حتی خودروسازی مانند سایپا در این بحران به توسعه سبد محصولات بومی نیز پرداخته و حتی خروج پراید از خطوط تولید این خودروساز با برنامه ریزی های دقیق انجام شده هیچ کاهش تیراژی را رقم نزد. حال بحران جهانی کمبود ریزتراشه که سر از تجهیزات پزشکی در مقابله با کرونا در آورده اند نه تنها گریبانگیر غول های بزرگ این صنعت شده است بلکه موجب کاهش آهنگ تولید خودروها در ایران نیز شده و بررسی جهانی این مساله نشان دهنده آن است که صنعت خودرو روی موج لطمه ای بزرگ در جهان خودرو در تلاش برای استمرار تولید و عرضه خودروها به بازار است.

بحران جهان کمبود ریزتراشه ها از سال 2020 آغاز شد و به عقیده بسیاری از کارشناسان معتبر حوزه خودرو احتمالا تا میانه سال 2022 و یا حتی سال 2023 نیز ادامه خواهد داشت. اولا کالنیوس؛ مدیر دایملر نیز معتقد است تا زمانی که تامین کنندگان ریزتراشه‌ها بتوانند خود را به سطح تقاضا برسانند احتمالا تا سال 2023 به طول خواهد انجامید. مدیران عامل فولکس واگن و ب ام و نیز این موضوع را تایید کرده اند. همچنین تویوتا در این بحران و در مقاطع مختلف مجبور به توقف تولید در سایت های مختلف شد که در نتیجه 360هزار دستگاه تیراژ سالانه آن افت کرد. بر اساس اعلام وب سایت اتوکار یک خودرو بین 1400 تا 3000 ریزتراشه نیاز دارد و حدود 15 درصد از تولید کل ریزتراشه ها در جهان به صنعت خودرو اختصاص پیدا می کند. به دلیل نیازمندی بالا به ریزتراشه هادر صنایع دیگر از جمله تجهیزات الکترونیکی، حجم محدود تولیدی این قطعه در جهان به صنایعی به غیر از خودرو ارسال می شود و از این جهت خودرو در اولویت های بعدی قرار می گیرد و همین مساله موجب کمبود در تامین این قطعات می‌شود. پیش بینی می شود زیان کل ناشی از کمبود ریزتراشه ها برای صنعت خودرو   در سال 2021 چیزی حدود 210 میلیارد دلار ارزیابی شود که بدون شک بار سنگینی برای صنعت جهانی خودرو خواهد بود. در ابتدای پاندمی کرونا، خودروسازان به دلیل پیشبینی کاهش فروش، سفارش های زیادی از ریزتراشه ها را کنسل کردند اما با اوج گیری مجدد تیراژ و غلط شدن این پیشبینی دیگر امکان بازگشت ریزتراشه ها به صنعت خودرو وجود نداشت و همین مساله موجب شد تا حتی در برهه ای فورد آمریکا ده ها هزار خودرو ناقص در پارکینگ هایش داشته باشد که حاشیه ساز شد. خودروسازان جهانی به روش های مختلف از این مساله متضرر شدند که از دیگر مثال های آن می توان به تعطیلی برخی سایت های اوپل تا سال 2022 و تعدیل موقت حدود 1300 نیرو اشاره کرد.

یافته های مؤسسه تحقیقاتی آلیکس پارتنر نشان داده است که خودروسازان جهان در سال 2021 به خاطر کمبود چیپ‌ست و تراشه [ریزپردازنده های نیمه هادی] فرصت تولید 7.7 میلیون دستگاه خودرو را از دست دادند. بیزینس اینسایدر در همین زمینه گزارش داده است که رقم 210 میلیارد دلار، دوبرابر پیش بینی های انجام شده توسط مؤسسه های تحقیقاتی در ماه مه سال 2021 است.

در حالی که صنعت خودرو ایران نیز طی 2 سال گذشته با این بحران دست و پنجه نرم می کرده است بار دیگر مساله خودروهای ناقص در کف پارکینگ خودروسازان بار دیگر مطرح شده است و  مسعود پروین؛ معاون برنامه‌ریزی جامع تولید سایپا در همین زمینه گفته است: شرکت‌های تولیدکننده داخلی ایربگ، زیر مجموعه های این قطعه را وارد کشور می‌کنند و همراه سایر قطعات ایربگ در قالب مجموعه به خودروسازان تحویل می‌دهند؛ اما به‌دلیل بحران جهانی کمبود چیپ‌ست‌ها و قطعات نیمه‌هادی نظیر IC مورد استفاده در ACU، امکان تأمین و تحویل به‌موقع این قطعه از سازندگان داخلی سلب شده و خط مونتاژ موجود در کشور نیز به‌علت کمبود IC متوقف شده است.

وی ادامه داد: از انتهای سال گذشته با تداوم عدم تأمین ACU به‌میزان مورد نیاز توسط تأمین‌کنندگان داخلی و افزایش خودروهای ناقص کف کارخانه، تأمین قطعه مذکور در دستور کار گروه سایپا قرار گرفت و با تدبیرها و روش‌های مختلف بخشی از نیاز این شرکت به این قطعه تأمین شد که در نهایت تسریع در تحویل خودروهای ناقص و عرضه بیشتر به بازار را به همراه داشت.

معاون برنامه‌ریزی جامع تولید سایپا تصریح کرد: اگر تلاش‌های سایپا در زمینه تأمین ACU صورت نمی‌گرفت، براساس آمارها، در حال حاضر تعداد خودروهای ناقص این مجموعه از 180 هزار دستگاه نیز فراتر می‌رفت.

پروین گفت: در حال حاضر گروه خودروسازی سایپا مشغول برنامه‌ریزی جهت تأمین قطعه مذکور از منابع خارجی و تولیدکنندگان داخلی است و در صورتی که طرف‌‎های تأمین‌کننده در زمینه ایفای تعهدات خود به خوبی عمل کنند، این مجموعه قادر خواهد بود تا میزان خودروهای کف پارکینگ‌ها را به‌شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از توان و ظرفیت تولیدکنندگان داخلی در قالب طرح‌های بومی‌سازی اولویت سایپا برای رفع مشکل مذکور است.

اگر تصور می کنید این بحران تکنولوژی های بزرگ و مهم در خودروها را تحت الشعاع قرار می دهند بد نیست بدانید که حتی در برخی موارد جنرال موتورز مجبور به تولید خودرو بدون سنسور هشدار و گرم‌کن صندلی شده است و تا رفع این بحران باید انتظار هر گونه تاخیر یا تولید خودروهای ناقص را داشت. البته ذکر این نکته ضروری است که صنعت خودرو از بحران دیگری تحت عنوان کمبود کانتینر حمل قطعات نیز رنج می برد و چندین برابر شدن قیمت کانتینر و همچنین کمبود آن برای واردات قطعات نیز معضل دیگری است که ضمن افزایش قیمت تمام شده قطعات وارداتی، موجب تاخیر در تامین قطعات مورد نیاز شده است.

خبرنگار: اصغر خسروی مردخه